Ś
WIADCZENIA RODZINNE
Szczegółowe zasady przyznawania i wypłacania świadczeń rodzinnych reguluje ustawa o świadczeniach
rodzinnych z dnia 28 listopada 2003 r. ( Dz.U.2013 poz. 1456 ze zm.)
Kto może ubiegać się o świadczenia rodzinne
Ś
wiadczenia rodzinne przysługują:
1. obywatelom polskim;
2. cudzoziemcom:
a) do których stosuje si
ę przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego,
b) je
żeli wynika to z wiążących Rzeczpospolitą Polską umów dwustronnych o zabezpieczeniu społecznym,
c) przebywaj
ącym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały,
zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w
zwi
ązku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 lub art. 186 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o
cudzoziemcach (Dz. U. poz. 1650), lub w zwi
ązku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub
ochrony uzupełniaj
ącej, jeżeli zamieszkują z członkami rodzin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także
posiadaj
ącym kartę pobytu z adnotacją "dostęp do rynku pracy", z wyłączeniem obywateli państw trzecich, którzy
uzyskali zezwolenie na prac
ę na terytorium państwa członkowskiego na okres nieprzekraczający sześciu miesięcy,
obywateli pa
ństw trzecich przyjętych w celu podjęcia studiów oraz obywateli państw trzecich, którzy mają prawo
do wykonywania pracy na podstawie wizy,
- je
żeli zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres zasiłkowy, w którym otrzymują
ś
wiadczenia rodzinne, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne
umowy mi
ędzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej i spełniają wszystkie ustawowe warunki,
od których uzale
żnione jest przyznanie prawa do świadczeń.
Prawo do świadczeń przysługuje:
1) rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka;
2) opiekunowi faktycznemu dziecka (osoba faktycznie opiekuj
ącą się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem
do s
ądu rodzinnego o przysposobienie dziecka);
3) osobie ucz
ącej się (osoba pełnoletnia ucząca się, niepozostająca na utrzymaniu rodziców w związku z ich
ś
miercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich
strony).
Zasiłek rodzinny przysługuje osobom wymienionym w punktach 1 i 2, do uko
ńczenia przez dziecko:
- 18 roku
życia lub
- nauki w szkole, jednak nie dłu
żej niż do ukończenia 21 roku życia, albo
- 24 roku
życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem
o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawno
ści.
Wysoko
ść zasiłku rodzinnego wynosi miesięcznie:
1)
77,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;
2)
106,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia;
3)
115,00 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia.
Przyznanie prawa do zasiłku rodzinnego uzale
żnione jest m.in. od spełnienia kryterium dochodowego. Zasiłek
rodzinny przysługuje, je
żeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby
ucz
ącej się nie przekracza kwoty 574,00 zł. W przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się
orzeczeniem o niepełnosprawno
ści lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu
niepełnosprawno
ści, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na
osob
ę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 664,00 zł.
W przypadku, gdy rodzina lub osoba ucz
ąca się utrzymuje się z gospodarstwa rolnego, przyjmuje się że z 1 ha
przeliczeniowego uzyskuje si
ę dochód miesięczny w wysokości 1/12 dochodu, ogłoszonego corocznie w drodze
obwieszczenia przez Prezesa GUS.
Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli:
1) dziecko lub osoba ucz
ąca się pozostają w związku małżeńskim;
2) dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniaj
ącej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej;
3) osoba ucz
ąca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie;
4) pełnoletnie dziecko lub osoba ucz
ąca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko;
5) osobie samotnie wychowuj
ącej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od
jego rodzica, chyba
że:
a) rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie
żyje,
b) ojciec dziecka jest nieznany,
c) powództwo o ustalenie
świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
d) s
ąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie
zobowi
ązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka;
6) członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granic
ą, chyba że przepisy o koordynacji
systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowi
ą inaczej.
Ś
wiadczeniami rodzinnymi są:
a) zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego,
b) jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia si
ę dziecka,
c)
świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny , świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy.
Osoba mająca prawo do zasiłku rodzinnego może ubiegać się o następujące dodatki:
Dodatek z tytułu urodzenia dziecka
Dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje:
1) matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka;
2) opiekunowi faktycznemu dziecka w wieku do uko
ńczenia przez dziecko pierwszego roku życia, jeżeli nie został
przyznany rodzicom lub opiekunowi prawnemu dziecka.
Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka
przysługuje jednorazowo w wysokości 1000 zł.
W przypadku wyst
ąpienia o przysposobienie więcej niż jednego dziecka lub urodzenia więcej niż jednego
dziecka podczas jednego porodu dodatek przysługuje na ka
żde dziecko.
Dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje, je
śli matka dziecka pozostawała pod opieką
medyczn
ą nie później niź od 10 tygodnia ciąży.
Za
świadczenie o pozostawaniu matki dziecka pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do dnia
porodu mo
że wystawić lekarz lub położna. Warunek udokumentowania pozostawania matki dziecka pod opieką
medyczn
ą nie dotyczy osób będących prawnymi albo faktycznymi opiekunami dziecka, a także osób, które
przysposobiły dziecko.
Wzór za
świadczenia został określony w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 14 września 2010 r. w sprawie
formy opieki medycznej nad kobieta w ci
ąży, uprawniającej do dodatku z tytułu urodzenia dziecka oraz wzoru
za
świadczenia potwierdzającego pozostawanie pod ta opieką (Dz. U. Nr 183, poz. 1234).
Wniosek o dodatek z tytułu urodzenia dziecka składa si
ę do ukończenia przez dziecko pierwszego roku
ż
ycia.
Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego
Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu
wychowawczego
przysługuje w wysokości 400 zł miesięcznie.
Dodatek przysługuje
matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka (osoba fakycznie opiekująca się
dzieckiem, je
żeli wystapiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka) albo opiekunowi
prawnemu dziecka, je
żeli dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką, uprawnionemu do urlopu wychowawczego,
nie dłu
żej jednak niż przez okres:
- 24 miesi
ęcy kalendarzowych;
- 36 miesi
ęcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym
podczas jednego porodu;
- 72 miesi
ęcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o
niepełnosprawno
ści albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Dodatek nie przysługuje
, jeżeli osoba ubiegająca się o dodatek:
- bezpo
średnio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pozostawała w stosunku pracy przez okres
krótszy ni
ż 6 miesięcy;
- podj
ęła lub kontynuuje zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, która uniemożliwia sprawowanie osobistej opieki
nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego;
- w okresie urlopu wychowawczego korzysta z zasiłku macierzy
ńskiego; oraz gdy
- dziecko zostało umieszczone w placówce zapewniaj
ącej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku
szkolno-wychowawczym, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez wi
ęcej niż 5 dni w tygodniu, z wyjątkiem
dziecka przebywaj
ącego w zakładzie opieki zdrowotnej;
- w innych przypadkach zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka
Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje w wysoko
ści 170 zł
miesi
ęcznie na dziecko, nie więcej jednak niż 340,00 zł na wszystkie dzieci.
W przypadku dziecka legitymuj
ącego się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym stopniu
niepełnosprawno
ści kwotę dodatku zwiększa się o 80 zł na dziecko, nie więcej jednak niż o 160 zł na wszystkie
dzieci.
Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje samotnie wychowuj
ącym dziecko matce
lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, je
żeli nie zostało zasądzone
ś
wiadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka, ponieważ:
- drugi z rodziców dziecka nie
żyje;
- ojciec dziecka jest nieznany;
- powództwo o ustalenie
świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone.
Dodatek przysługuje równie
ż pełnoletniej osobie do ukończenia 24 roku życia, uczącej się w szkole lub w szkole
wy
ższej, jeżeli oboje rodzice osoby uczącej się nie żyją.
Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej
Wysoko
ść dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej wynosi
80,00 zł
miesięcznie na trzecie i na następne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego.
Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi
faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a tak
że osobie uczącej na pokrycie zwiększonych
wydatków zwi
ązanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka w wieku:
1) do uko
ńczenia 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności,
2) powy
żej 16 roku życia do ukończenia 24 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym
albo o znacznym stopniu niepełnosprawno
ści.
Wysoko
ść dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
wynosi miesi
ęcznie:
1)
60,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;
2)
80,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku życia.
Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania
Dodatek przysługuje przez 10 miesi
ęcy w roku w okresie pobierania nauki od września do czerwca
nast
ępnego roku kalendarzowego.
Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu podj
ęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania
przysługuje:
1) w zwi
ązku z zamieszkiwaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadgimnazjalnej
lub szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowi
ązek szkolny i obowiązek nauki, a także szkoły
podstawowej lub gimnazjum w przypadku dziecka lub osoby ucz
ącej się, legitymującej się orzeczeniem o
niepełnosprawno
ści lub o stopniu niepełnosprawności - w wysokości 90 zł miesięcznie na dziecko albo
2) w zwi
ązku z dojazdem z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły, w
przypadku dojazdu do szkoły ponadgimnazjalnej, a tak
że szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek
szkolny i obowi
ązek nauki w zakresie odpowiadającym nauce w szkole ponadgimnazjalnej - w wysokości 50 zł
miesi
ęcznie na dziecko.
Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego
Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpocz
ęcia roku szkolnego przysługuje raz w roku szkolnym w
wysoko
ści 100 zł na dziecko.
Dodatek z tytułu rozpocz
ęcia roku szkolnego przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka
albo opiekunowi prawnemu dziecka, a tak
że osobie uczącej się na częściowe pokrycie wydatków związanych z
rozpocz
ęciem w szkole nowego roku szkolnego albo rocznego przygotowania przedszkolnego.
Wniosek o wypłat
ę dodatku składa się do dnia zakończenia okresu zasiłkowego, w którym rozpoczęto rok
szkolny albo roczne przygotowanie przedszkolne. Wniosek zło
żony po terminie organ właściwy pozostawia bez
rozpoznania.
Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka
Z tytułu urodzenia si
ę żywego dziecka przysługuje jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka w
wysoko
ści 1000 zł na jedno dziecko.
Od 1 stycznia 2013 r. jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia si
ę dziecka przysługuje matce lub ojcu
dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka, je
żeli dochód rodziny w przeliczeniu na
osob
ę nie przekroczy kwoty 1922,00 zł netto.
Przy ustalaniu prawa do przedmiotowego
świadczenia, w szczególności ustalenia czy spełnione jest
kryterium dochodowe, maj
ą zastosowanie przepisy dotyczące ustalania dochodu określone w ustawie o
ś
wiadczeniach rodzinnych. Kwota kryterium dochodowego podlega weryfikacji co 3 lata. Świadczenie to,
podobnie jak wszystkie
świadczenia rodzinne jest wolne od podatku dochodowego.
Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia si
ę dziecka przysługuje jeżeli matka dziecka pozostawała pod
opiek
ą medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do dnia porodu.
Za
świadczenie o pozostawaniu matki dziecka pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do dnia
porodu mo
że wystawić lekarz lub położna. Warunek udokumentowania pozostawania matki dziecka pod opieką
medyczn
ą nie dotyczy osób będących prawnymi albo faktycznymi opiekunami dziecka, a także osób, które
przysposobiły dziecko. Wzór za
świadczenia został określony w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 14
wrze
śnia 2010 r. w sprawie formy opieki medycznej nad kobieta w ciąży, uprawniającej do dodatku z tytułu
urodzenia dziecka oraz wzoru za
świadczenia potwierdzającego pozostawanie pod ta opieką (Dz. U. Nr 183, poz.
1234).
Wniosek o wypłat
ę jednorazowej zapomogi należy złożyć w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka.
W przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka obj
ętego opieką prawną, opieką faktyczną albo dziecka
przysposobionego wniosek składa si
ę w terminie 12 miesięcy od dnia objęcia dziecka opieką albo przysposobienia,
nie pó
źniej niż do ukończenia przez dziecko 18-go roku życia. Wniosek złożony po terminie organ właściwy
pozostawia bez rozpoznania.
Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia si
ę dziecka nie wchodzi aktualnie w zakres przedmiotowy
koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. W zwi
ązku z tym, wykonywanie pracy za granicą przez
jednego z rodziców nie ma znaczenia dla wła
ściwości organu do wydania decyzji w sprawie.
Zasiłek pielęgnacyjny
Zasiłek piel
ęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności
zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w zwi
ązku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
Wysoko
ść zasiłku pielęgnacyjnego wynosi 153,00 zł miesięcznie.
Zasiłek piel
ęgnacyjny przysługuje:
- niepełnosprawnemu dziecku;
- osobie niepełnosprawnej w wieku powy
żej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu
niepełnosprawno
ści;
- osobie niepełnosprawnej w wieku powy
żej 16 roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu
niepełnosprawno
ści, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia;
- osobie, która uko
ńczyła 75 lat.
Zasiłek piel
ęgnacyjny nie przysługuje:
- osobie uprawnionej do dodatku piel
ęgnacyjnego;
- osobie umieszczonej w instytucji zapewniaj
ącej nieodpłatnie całodobowe utrzymanie;
- je
żeli członkowi rodziny przysługuje za granicą świadczenie na pokrycie wydatków związanych z pielęgnacją tej
osoby, chyba
że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o
zabezpieczeniu społecznym stanowi
ą inaczej.
Ś
wiadczenie pielęgnacyjne
Ś
wiadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, przysługuje:
1) matce albo ojcu,
2) opiekunowi faktycznemu dziecka,
3) osobie b
ędącej rodziną zastępczą spokrewnioną, w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu
rodziny i systemie pieczy zast
ępczej,
4) innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opieku
ńczy
ci
ąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności
– je
żeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad
osob
ą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub
długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w zwi
ązku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej
egzystencji oraz konieczno
ści stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia,
rehabilitacji i edukacji, albo osob
ą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Osobom, o których mowa w pkt 4, innym ni
ż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą
opieki,
świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki:
1) rodzice osoby wymagaj
ącej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują
si
ę orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
2) nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, s
ą małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o
znacznym stopniu niepełnosprawno
ści;
3) nie ma osób, o których mowa w pkt 2 i 3, lub legitymuj
ą się orzeczeniem o znacznym stopniu
niepełnosprawno
ści.
Ś
wiadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała:
1) nie pó
źniej niż do ukończenia 18. roku życia lub78
2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wy
ższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.
Ś
wiadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli:
1. osoba sprawuj
ąca opiekę:
a) ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu
śmierci małżonka przyznanej w przypadku
zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego
świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego,
nauczycielskiego
świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego;
b) ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opieku
ńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego;
2. osoba wymagaj
ąca opieki:
pozostaje w zwi
ązku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje sie orzeczeniem o znacznym stopniu
niepełnosprawno
ści;
została umieszczona w rodzinie zast
ępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej z dzieckiem, na której
ci
ąży obowiązek alimentacyjny, albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji w
placówce zapewniaj
ącej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem
podmiotu wykonuj
ącego działalność leczniczą i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w
tygodniu,
3. na osob
ę wymagającej opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury,
4. członek rodziny osoby sprawuj
ącej opiekę ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa
w art. 10, albo do
świadczenia pielęgnacyjnego na tę lub inną osobę w rodzinie lub poza rodziną specjalnego
zasiłku opieku
ńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego,
5. na osob
ę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10,
prawo do specjalnego zasiłku opieku
ńczego lub prawo do świadczenia pielęgnacyjnego;
6. na osob
ę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków
zwi
ązanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne
umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowi
ą inaczej.
W przypadku, gdy o
świadczenie pielęgnacyjne ubiegają się rolnicy, małżonkowie rolników bądź
domownicy,
świadczenia te przysługują odpowiednio:
1) rolnikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego;
2) mał
żonkom rolników lub domownikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa
rolnego albo wykonywania przez nich pracy w gospodarstwie rolnym.
Zaprzestanie prowadzenia gospodarstwa rolnego lub zaprzestanie wykonywania pracy w gospodarstwie
rolnym, o których mowa w ust. 1, potwierdza si
ę stosownym oświadczeniem złożonym pod rygorem
odpowiedzialno
ści karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w
nim klauzuli nast
ępującej treści: "Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego
o
świadczenia.". Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych
zezna
ń.
Od 1 maja 2014 r. do 31 grudnia 2014 r. wysoko
ść świadczenia pielęgnacyjnego wynosi 800 zł miesięcznie
Od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2015 r.
świadczenie pielęgnacyjne wynosić będzie 1200 zł miesięcznie.
Natomiast od 1 stycznia 2016 r.
świadczenie pielęgnacyjne wynosić będzie 1300 zł miesięcznie (równowartość
kwoty najni
ższego wynagrodzenia netto).
Od 1 stycznia 2017 roku przewidziana została coroczna waloryzacja wysoko
ści świadczenia pielęgnacyjnego,
polegaj
ąca na corocznym wzroście wysokości tego świadczenia o procentowy wskaźnik, o jaki zwiększać się będzie
minimalne wynagrodzenie za prac
ę.
Specjalny zasiłek opiekuńczy
Specjalny zasiłek opieku
ńczy przysługuje osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego
1964 r. – Kodeks rodzinny i opieku
ńczy (Dz. U. z 2012 r. poz. 788 i 1529) ciąży obowiązek alimentacyjny, jeżeli
rezygnuj
ą z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad
osob
ą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o
niepełnosprawno
ści łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w
zwi
ązku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielniej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na
co dzie
ń opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Specjalny zasiłek opieku
ńczy funkcjonuje od 1 stycznia 2013 r.
Specjalny zasiłek opieku
ńczy przysługuje, jeżeli łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz
rodziny osoby wymagaj
ącej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty kryterium dochodowego
wynosz
ącego 664 zł netto (na podstawie dochodów z roku poprzedzającego okres zasiłkowy z uwzględnieniem
utraty i uzyskania dochodu). Specjalny zasiłek opieku
ńczy przysługuje w kwocie 520 zł miesięcznie.
Specjalny zasiłek opieku
ńczy nie przysługuje, jeżeli:
1) osoba sprawuj
ąca opiekę:
a) ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu
śmierci małżonka przyznanej w
przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego
świadczenia emerytalno - rentowego, renty socjalnej, zasiłku
stałego, nauczycielskiego
świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia
przedemerytalnego,
b) podlega obowi
ązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów,
c) ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opieku
ńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego,
d) legitymuje si
ę orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
2) osoba wymagaj
ąca opieki została umieszczona w rodzinie zastępczej z wyjątkiem rodziny zastępczej
spokrewnionej, w rodzinnym domu dziecka albo, w zwi
ązku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub
rehabilitacji, w placówce zapewniaj
ącej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolnowychowawczym,
z wyj
ątkiem podmiotów wykonujących działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej
opieki przez wi
ęcej niż 5 dni w tygodniu;
3) na osob
ę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;
4) członek rodziny osoby sprawuj
ącej opiekę ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa
w art. 10 ustawy, specjalnego zasiłku opieku
ńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego;
5) na osob
ę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10
ustawy, prawo do specjalnego zasiłku opieku
ńczego lub prawo do świadczenia pielęgnacyjnego;
6) na osob
ę wymagającą opieki członek rodziny jest uprawniony za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków
zwi
ązanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne
umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowi
ą inaczej.
W przypadku, gdy o specjalny zasiłek opieku
ńczy ubiegają się rolnicy, małżonkowie rolników bądź
domownicy,
świadczenia te przysługują odpowiednio:
1) rolnikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego;
2) mał
żonkom rolników lub domownikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa
rolnego albo wykonywania przez nich pracy w gospodarstwie rolnym.
Zaprzestanie prowadzenia gospodarstwa rolnego lub zaprzestanie wykonywania pracy w gospodarstwie
rolnym, o których mowa w ust. 1, potwierdza si
ę stosownym oświadczeniem złożonym pod rygorem
odpowiedzialno
ści karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w
nim klauzuli nast
ępującej treści: "Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego
o
świadczenia.". Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych
zezna
ń.
Postępowanie w sprawach przyznawania i wypłacania świadczeń rodzinnych
Ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz ich wypłata następują odpowiednio na wniosek
małżonków, jednego z małżonków, rodziców, jednego z rodziców, opiekuna faktycznego dziecka,
opiekuna prawnego dziecka, osoby ucz
ącej się, pełnoletniej osoby niepełnosprawnej lub innej osoby upoważnionej
do reprezentowania dziecka lub pełnoletniej osoby niepełnosprawnej a tak
że osób, na których, zgodnie z przepisami
ustawy z dnia 25 lutego 1964r.- Kodeks rodzinny i opieku
ńczy, ciąży obowiązek alimentacyjny.
Wniosek składa si
ę w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania
Do wniosku nale
ży dołączyć odpowiednio:
1) za
świadczenia z urzędu skarbowego albo oświadczenia członków rodziny o dochodzie podlegającym
opodatkowaniu na zasadach okre
ślonych w art. 27, 30b, 30c, i 30e ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku
dochodowym od osób fizycznych, osi
ągniętym w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy;
2) za
świadczenia albo oświadczenia członków rodziny zawierające informację o wysokości składek na
ubezpieczenie zdrowotne w roku kalendarzowym poprzedzaj
ącym okres zasiłkowy;
3) za
świadczenia lub oświadczenia dokumentujące wysokość innych dochodów;
4) o
świadczenia członków rodziny rozliczających się na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku
dochodowym od niektórych przychodów osi
ąganych przez osoby fizyczne o dochodzie osiągniętym w roku
kalendarzowym poprzedzaj
ącym okres zasiłkowy;
5) o
świadczenie o wykonywaniu lub niewykonywaniu pracy za granicą przez wnioskodawcę lub członka rodziny;
6) inne za
świadczenia lub oświadczenia oraz dowody niezbędne do ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych, w
tym :
- dokument stwierdzaj
ący wiek dziecka;
- orzeczenie o niepełnosprawno
ści lub o stopniu niepełnosprawności;
- prawomocny wyrok s
ądu rodzinnego stwierdzający przysposobienie lub zaświadczenie sądu rodzinnego lub
o
środka adopcyjno- opiekuńczego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie o przysposobienie dziecka;
- prawomocny wyrok s
ądu rodzinnego orzekający rozwód lub separację;
- orzeczenie s
ądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
- za
świadczenie szkoły albo oświadczenie o uczęszczaniu dziecka do szkoły – w przypadku gdy dziecko ukończyło
18 rok
życia;
- za
świadczenie szkoły wyższej albo oświadczenie o uczęszczaniu do szkoły wyższej – w przypadku osoby uczącej
si
ę lub osoby legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli
osoba uczy si
ę w szkole wyższej;
- za
świadczenie pracodawcy albo oświadczenie o terminie i okresie, na jaki został udzielony urlop wychowawczy,
oraz o co najmniej sze
ściomiesięcznym okresie pozostawania w stosunku pracy bezpośrednio przed uzyskaniem
prawa do urlopu wychowawczego;
- za
świadczenie organu emerytalno-rentowego albo oświadczenie, że osoba ubiegająca się jest zgłoszona do
ubezpiecze
ń społecznych – w przypadku gdy osoba podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego (w przypadku
zło
żenia oświadczenia, dołącza się kopię imiennego raportu miesięcznego RMUA).
Osoba ubiegaj
ąca się o przyznanie świadczenia rodzinnego może przedłożyć stosowne zaświadczenie albo
o
świadczenie.
Terminy składania wniosków
Okres zasiłkowy trwa od 1 listopada do 31 pa
ździernika następnego roku kalendarzowego.
1. Wnioski w sprawie ustalenia prawa do
świadczeń rodzinnych na nowy okres zasiłkowy są przyjmowane od dnia
1 wrze
śnia.
2. W przypadku gdy osoba ubiegaj
ąca się o świadczenia rodzinne na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek wraz z
dokumentami do dnia 30 wrze
śnia, ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata świadczeń
przysługuj
ących za miesiąc listopad następuje do dnia 30 listopada.
3. W przypadku gdy osoba ubiegaj
ąca się o świadczenia rodzinne na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek wraz z
dokumentami w okresie od dnia 1 pa
ździernika do dnia 30 listopada, ustalenie prawa doświadczeń rodzinnych oraz
wypłata
świadczeń przysługujących za miesiąc listopad następuje do dnia 31 grudnia.
4. Prawo do
świadczeń rodzinnych ustala się na okres zasiłkowy, z wyjątkiem świadczeń wypłacanych jednorazowo
lub w okresach przewidzianych przepisami ustawy o
świadczeniach rodzinnych.
5. Prawo do
świadczeń rodzinnych ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo
wypełnionymi dokumentami, do ko
ńca okresu zasiłkowego.
6.
Świadczenia rodzinne wypłaca się nie później niż do ostatniego dnia miesiąca, za który przyznane zostało
ś
wiadczenie rodzinne.
7. W przypadku zło
żenia wniosku w sprawie ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych do 10 dnia miesiąca,
ś
wiadczenia wypłaca się do ostatniego dnia danego miesiąca.
8. W przypadku zło
żenia wniosku w sprawie ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych po 10 dniu miesiąca,
ś
wiadczenia rodzinne za dany miesiąc wypłaca się najpóźniej do ostatniego dnia miesiąca następującego po
miesi
ącu, w którym złożono wniosek.
9. Je
żeli w okresie trzech miesięcy, licząc dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu
niepełnosprawno
ści, zostanie złożony wniosek o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego lub świadczenia
piel
ęgnacyjnego, prawo to ustala się począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie
niepełnosprawno
ści lub stopnia niepełnosprawności.
10. W przypadku ustalania prawa do
świadczeń rodzinnych uzależnionych od niepełnosprawności osoby, prawo do
ś
wiadczeń rodzinnych ustala się na okres zasiłkowy, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o
stopniu niepełnosprawno
ści zostało wydane na czas określony. W tym przypadku prawo do świadczeń rodzinnych
ustala si
ę do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia, nie dłużej jednak niż do końca
okresu zasiłkowego.
11. Prawo do zasiłku piel
ęgnacyjnego lub świadczenia pielęgnacyjnego ustala się na czas nieokreślony, chyba że
orzeczenie o niepełnosprawno
ści lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony.
W przypadku wydania orzeczenia o niepełnosprawno
ści lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności na czas
okre
ślony prawo do zasiłku pielęgnacyjnego lub świadczenia pielęgnacyjnego ustala się do ostatniego dnia
miesi
ąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia.
12. Zasiłek rodzinny przysługuje za wrzesie
ń, jeżeli dziecko lub osoba ucząca się legitymujące się orzeczeniem o
umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawno
ści po ukończeniu nauki w szkole zostały przyjęte, w tym
samym roku kalendarzowym, do szkoły wy
ższej.
Szczegółowe informacje dotycz
ące świadczeń rodzinnych można uzyskać pod nr tel 85
7121 153 lub osobi
ście w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Dąbrowie Białostockiej
(ul. Solidarno
ści 1, 16-200 Dąbrowa Białostocka, pokój 24).
Podstawa prawna
:
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o
świadczeniach rodzinnych ( tekst jednolity Dz.U. z 2013 r. poz. 1456 ze zm.)
Rozporz
ądzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 stycznia 2013 roku w sprawie sposobu i trybu postępowania w
sprawach o
świadczenia rodzinne (Dz. U. z 2013 r., poz. 3)
Rozporz
ądzenie Rady Ministrów z dnia 10 sierpnia 2012 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej
si
ę stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych (Dz. U. z 2012 r., poz. 959)
Formularze i wzory wniosków do świadczeń rodzinnych w załącznikach.