INFORMACJA DLA MIESZKAŃCÓW MIASTA I GMINY DĄBROWA BIAŁOSTOCKA O SZKODLIWOŚCI AZBESTU I WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST

Co to jest azbest?

Azbest jest minerałem naturalnie występującym w przyrodzie, pod względem chemicznym jest to uwodniony krzemian magnezu zawierający różne pierwiastki. Obserwowane powiększeniu włókna azbestu są wiązkami zbudowanymi z dużej liczby włókien elementarnych. W tych wiązkach pojedyncze kryształy azbestu są w różnym stopniu „sklejone” ze sobą. Najczęściej substancją spajającą kryształy azbestu jest węglan wapniowy.

Właściwości azbestu:

- odporność na wysokie temperatury,

-odporność na działanie mrozu,

- odporność na działanie kwasów,

- elastyczność i dobre własności mechaniczne,

- małe przewodnictwo cieplne

Zastosowanie azbestu w Polsce

Azbest był wykorzystywany głównie do produkcji wyrobów budowlanych, szczególnie płyt dachowych i elewacyjnych, elewacyjnych także w mniejszej ilości do produkcji rur, kształtek wentylacyjnych, instalacyjnych i innych.

Zastosowanie azbestu do produkcji następujących grup wyrobów:

- wyroby azbestowo- cementowe: pokrycia dachowe, rury ciśnieniowe, rury i prostokątne profile stosowane w kanałach wentylacyjnych, płyty i kształtki AC w wymiennikach cieplnych, płyty elewacyjne AC, kształtki elektrotechniczne

- masy torkretowe i tzw. miękkie izolacje ognioochronne,

- wyroby tekstylne z azbestu — sznury i maty,

- specjalne uszczelki przemysłowe, wyłożenia antywibracyjne,

- masy i kity uszczelniające,

- materiały i wykładziny cierne- sprzęgła i hamulce, występujące w starszych dźwigach i windach, niekiedy w sprzęgłach napędów przemysłowych,

- masy ogniotrwałe, masy formierskie,

- filtry przemysłowe,

- izolacja cieplna,

- tektury,

- przędza azbestowa

Zagrożenia zdrowotne związane ze stosowaniem azbestu

Azbest ma właściwości rakotwórcze. Szczególnie niebezpieczne dla zdrowia są włókna azbestowe, które z racji swoich wymiarów mogą głęboko wnikać do układu oddechowego i nie są stamtąd usuwane w wyniku działania naturalnych mechanizmów oczyszczających.

Narażenie zawodowe na pył azbestu może być przyczyną następujących chorób: pylicy azbestowej (azbestozy), łagodnych zmian opłucnowych, raka płuca i miedzybłonniaków.

Doniesienia kliniczne i epidemiologiczne sugerują również, że z azbestem może być związane występowanie takich nowotworów jak: nowotwór płuc, krtani, żołądka, jelit, trzustki, jajnika oraz chłonniaków.

Bezpieczne postępowanie z azbestem

Podstawą bezpiecznego postępowania z materiałami zawierającymi azbest jest eliminacja lub co najmniej minimalizacja ryzyka emisji włókien azbestu do otoczenia. Dopuszczalna jest eksploatacja materiałów zawierających azbest w dobrym stanie technicznym o nie uszkodzonej powierzchni, ewentualnie odpowiednio zabezpieczonej np. przez pomalowanie.

W wypadku usuwania materiałów zawierających azbest konieczne jest zwilżenie ich wodą, usuwanie ich o ile to możliwe w całości, unikając ich łamania i przy zachowaniu pracy ręcznej oraz przy zabezpieczeniu — odizolowaniu pola prac od otoczenia. Odpowiednie oddzielenie pola prac od otoczenia ma zapobiegać ewentualnemu skażeniu azbestem.

Przepisy Prawne i procedury dotyczące postępowania z wyrobami zawierającymi azbest

a) ustawy:

- ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane ( Dz. U. Nr 89, poz. 414, tekst jednolity z 2003r. Nr 80, poz. 718 z późn. zm) zawiera zapis, który ma zastosowanie w przypadkach występowania azbestu. Stanowi on, że właściwy organ może nałożyć, w drodze decyzji obowiązek uzyskania pozwolenia na wykonanie określonego obiektu lub robót budowlanych, objętych obowiązkiem zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1 tego art. Jeżeli ich realizacja może naruszyć ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub spowodować:

*zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia,

*pogorszenie stanu środowiska lub stanu zachowania zabytków,

*pogorszenie warunków zdrowotno- sanitarnych,

*wprowadzenie, utrwalenie bądź zwiększenie ograniczeń lub uciążliwości dla terenów sąsiednich;

- ustawa z dnia 19 czerwca 1997 roku zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest

( Dz. U. Nr 101, poz. 628 z późń. zm) zakazuje wprowadzania na polski obszar celny azbestu, wyrobów zawierających azbest, produkcji wyrobów zawierających azbest, oraz obrotu azbestem i wyrobami zawierającymi ten surowiec;

- ustawa z dnia 11 stycznia 2001 roku o substancjach i preparatach chemicznych ( Dz. U. Nr 11, poz. 84, z późn. zm) reguluje — na gruncie prawa europejskiego- problematykę dotyczącą substancji i preparatów chemicznych, w tym niebezpiecznych;

- ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach ( Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn. zm) określa zasady postępowania z odpadami, w sposób zapewniających ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, a w szczególności zasady zapobiegania powstawaniu odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko, a także odzysku i unieszkodliwiania odpadów;

- ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska ( Dz. U. Nr 62, poz. 627, z późn. zm) określa zasady ochrony środowiska oraz warunki korzystania z jego zasobów z uwzględnieniem wymagań zrównoważonego rozwoju;

- ustawa z dnia 27 lipca 2001 roku o wprowadzeniu ustawy- Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz zmianie niektórych ustaw ( Dz. U. Nr 100, poz. 1085 z późn. zm) reguluje tryb postępowania oraz obowiązki podmiotów określanych ustawą;

- ustawa z dnia 28 października 2002 roku o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych ( Dz. U. Nr 199, poz. 1671) określa zasady przewozu drogowego towarów niebezpiecznych, wymagania w stosunku do kierowców i innych osób wykonujących czynności związane z tym przewozem oraz organy właściwe do sprawowania nadzoru i kontroli w tych sprawach;

- ustawa z dnia 19 grudnia 2002 roku o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. z 2003 r, Nr 7, poz. 78)

Więcej informacji na temat azbestu i metod postępowania z wyrobami zawierającymi azbest oraz wzory wniosków dotyczących obowiązku zgłoszenia wyrobów zawierających azbest można uzyskać w Urzędzie Miejskim w Dąbrowie Białostockiej, ul. Solidarności 1, 16-200 Dąbrowa Białostocka pokój nr 24, tel. (085) 7121-100, osoba do kontaktu: Kazimierz Antonik

* informacja została sporządzona na podstawie materiałów z konferencji " Azbest- aspekty zdrowotne, przepisy i procedury" zorganizowanej przez Depratament Infrastruktury i Ochrony Środowiska w Urzędzie Marszalkowskim Województwa Podlaskiego w Białymstoku